Breng Flow in je Pilatesoefening
Flow is een van de zes basisprincipes van Pilates: ademhaling, centreren, concentratie, controle, precisie en flow. Van deze zes is de meest mysterieuze misschien wel flow.
Wanneer je een nieuwe oefening aanleert, volg je het ademhalingspatroon dat bij de oefening hoort: wanneer je inademt en waneer je uitademt. Je oefent tijdens de les op een prettige ontspannen diafragmatische ademhaling. Centreren gaat over het stabiliseren van het lichaam tijdens de beweging. Concentratie en precisie zijn nodig om gefocused en zo netjes mogelijk een oefening uit te voeren. Je doet de oefening met controle over hoe het lichaam beweegt: welk lichaamsdeel beweegt en welk lichaamsdeel stabiliseert. En dan is er flow wat ook wel wordt omschreven als het uitvoeren van een Pilatesoefening met “fluidity, elegance and grace”[note]Inleiding Return to Life Through Contrology, p. 13[/note].
Waarom is het belangrijk om vloeiend en elegant te bewegen en hoe krijg je flow in je Pilatesoefeningen?
Controle vs. Flow
Je zou controle en flow kunnen zien als twee uitersten op een geleidende schaal. Net als zoveel dingen bij Pilates (en in het leven 🙂 ) is het juiste evenwicht tussen deze twee uitersten ideaal voor het gebalanceerd uitvoeren van een oefening. Controle wordt door Joseph Pilates zelf omschreven als het lichaam onder totale mentale controle hebben. Controle is down-to-earth, verstandelijk en bewust in de zin dat de hersenen worden ingezet om het lichaam te laten doen wat zij willen. Het is nodig dat dit gebeurt tijdens Pilates, want deden we de oefeningen zonder controle en bewustzijn dan zouden we ongefocused maar een beetje doelloos aan het bewegen zijn.
Maar wat te veel controle met zich mee kan brengen is het gevaar van bracing: bracing is de spieren onder onnodig veel spanning zetten om een beweging te maken. Bracing heeft negatieve gevolgen voor de soepelheid van het lichaam en is inefficient omdat er meer energie wordt gebruikt dan nodig is voor een oefening. Bracing uit zich in bewegen op een bijna “robot-achtige” wijze waarbij elke losheid en soepelheid van de oefening verloren is gegaan.
Flow overstijgt controle. Controle is logisch en bewust. Flow gaat een stap verder: het loslaten van de controle en vertrouwen dat het lichaam zelf in staat is om voldoende te centreren; om de juiste lichaamsdelen te stabiliseren en de juiste te bewegen. Flow komt daarom ook pas tot stand als een Pilates-beoefenaar zich een oefening eigen heeft gemaakt en vertrouwd is met de uitvoering van de oefening.
Mind-Body-Spirit
Mind, body en spirit zijn verweven bij Pilates. Als je ze afzonderlijk wil benoemen zou je kunnen stellen dat mind het logische denkwerk is dat nodig is bij het uitvoeren van een oefening, body is het lichaam dat beweegt en spirit is het gebied van flow. Tussen mind en body is tijdens het bewegen een permanente interactie van signalen van en naar de hersenen: bijvoorbeeld: mind —> body: “beweeg het been omhoog”, body —> mind: “mijn been bevindt zich op een bepaald punt in de ruimte” (het kunnen bepalen waar het lichaam(sdeel) zich bevindt in de ruimte heet proprioceptie). Flow stijgt boven deze interactie uit en bestaat uit vertrouwen in eigen kunnen en visualisatie van de beweging. Je zou flow ook kunnen zien als het niet denken aan: “ik ga mijn been bewegen” en “waar bevindt mijn been zich in de ruimte?” maar loslaten en en niet meer denken in termen van communicatie tussen mind en body maar puur één met de beweging zijn.
Hoe werkt dit nu eigenlijk in de praktijk?
Stel, we nemen de Roll-up oefening:
(in het filmpje is de variant op de High Barrel te zien.)
De Roll-up beweging is een soort golf. Deze golfbeweging kun je je zo voorstellen:
De golfbeweging is drie-dimensionaal net als een Pilatesbeweging. Al bewegend blijf je denken aan het bewegen als een golf. Tegelijkertijd is de gedachte: “lang, breed en op (3D)” in de beweging behulpzaam. Daarna rest alleen nog het vertrouwen in het eigen lichaam om de beweging te maken: het gaat vanzelf!
Ademhaling als ankerpunt voor Flow
Ademhaling is de grootste bondgenoot bij het vinden van flow. Ademhaling deelt veel kenmerken met de visualisatie van de beweging hierboven: 1. ademhaling is van zichzelf al beweging (van lucht in en uit het lichaam). 2. Ademhaling is een 3D-aangelegenheid (denk aan de drie-dimensionaliteit van de ribbenkast), net als de beweging van het lichaam. 3. De ademhaling lijkt van zichzelf ook al op een golfbeweging, net als veel Pilatesoefeningen. Zoals bijvoorbeeld de Roll Up die hier wordt beschreven, maar ook de Spine Stretch, Rolling Like a Ball, Swan etc.. 4. Ademhaling is leven: Mind – Body – Spirit.
Pilates met plezier en vertrouwen in je eigen beweging!